امنيت جهاني در گروي مناقشه اوكراين

تاریخ:۱۳۹۳/۰۱/۳۰

امنيت جهاني در گروي مناقشه اوكراين

مصاحبه رئيس جمهوري روسيه با رسانه هاي ديداري اين كشور در روزي كه مذاكرات 4جانبه روسيه،اوكراين،اتحاديه اروپا و آمريكا در ژنوبر گذار مي شد را به جرئت مي توان نقطه عطفي در مناقشه اخير مابين شرق وغرب نام برد. ولاديميرپوتين مانند هميشه با چهره اي برافروخته و حق به جانب از مواضع دولت مطبوعش درباره اوكراين و بحرانش دفاع نمود وبه نوعي طبق رويه چند هفته اخيرتمامي مشكلات و معضلات را به گردن دولت نوين كي يف انداخته وبا صراحت تمام گفت كه نيروهاي شبهه نظامي اي كه در شهر دونتسك اوكراين موجبات ناآمني شهر را از طريق اشغال اداره جات دولتي وايجاد تنش دربخش هاي نظامي فراهم كردند به هيچ وجه ارتباطي با دولت و ارتش روسيه ندارند بلكه افرادي متعلق به همان شهرهستند كه در صدد مقاومت در برابر فاشيست ها و حكام جديد اوكراين اقدام به تحرك نموده اند هرچند در ادامه خاطرنشان ساخت در صورت "لزوم" كه مشخصا ً استفاده از واژه لزوم اقدام كي يف بر عليه اين شبهه نظاميان است حق خود را براي دفاع از شهروندان روس تبار اوكرايني و در درون خاك اوكراين محفوظ خواهد داشت.

در شرايط امروزبر هيچ ناظري پوشيده نيست كه تمامي تحركات وناآرامي هاي شرق اوكراين بدليل مداخلات روسيه در شرق و ایالات متحده در تغییر حکومت اوکراین ايجاد شده در تمامي رسانه هاي ديداري روس همه روزه پروپاگانداي بسيار سنگيني برعليه دولت نوين اوكراين در حال جريان هست بدين منوال كه اگر مراقب نباشند فاشيست ها از كي يف كار آنها را خواهند ساخت و موجوديت وهويت روسي ايشان را بر باد خواهد داد.حقيقت اين است كه پس از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي غرب و ايالات متحده به اين نتيجه گيري رسيدند كه ديگر مانع قدرتمندي در برابر توسعه طلبي هاي ايشان وجود نخواهد داشت غرب وبه خصوص ناتو با تمام قوا در طي دو دهه گذشته به سمت روسيه نزديك ترو نزديك ترگرديدند بسياري از دولت هاي اروپاي شرقي از جمله لهستان،مجارستان و بلغارستان كه زماني دور در اقمار اتحاد شوروي محسوب مي شدند ناگهان سر از اتحاديه اروپا و متحد غرب گرديدند و طبعا اين مورد به مذاق سردمداران كرملين خوش نيامد واكنش نخست در پس رويارويي گرجستان در سال 2008 رخداد جايي كه ميخائيل ساكاشويلي دانش آموخته 36 ساله هاروارد و رئيس جمهور مورد حمايت غرب قصد مقابله با روسها را نمود وليكن پس از اندك مدتي با مشكل تجزيه طلبي و جدايي بخش هايي چون آپخازيا و اوستياي جنوبي كه در آن برهه زماني به توسط تحركات قوي صورت گرفت مواجه شد وليكن غرب همچنان ظهور قدرت نوين در روسيه را چندان جدي نگرفت به هر روي اين توسعه طلبي غرب در نقطه اي كه به واقع گسل ژئوپلتيك مابين شرق و غرب ميباشد سرانجام با قدرت سخت ونوظهور روسيه مواجه گرديد.

اين كاملا واضح است كه امروزه روسها بسان متجاوز و مهاجم معرفي ميگردند وليكن واكنش ايشان درپاسخ به كنش سياستهاي غرب در دو دهه اخير مي باشد ،تا به امروز غرب در برابر روسيه نتوانسته پاسخ شفافي ارائه دهد وروسها اين مورد را به خوبي دريافته اند گويي دراين ميان مردم و كشور اوكراين مبدل به گوشت قرباني رقابتهاي ژئوپلتيكي مابين شرق و غرب گشته اند.رويه روسها كه ديگر نه بر اساس انترناسيونال زمان شوروي بلكه بر مبناي ناسيوناليسم نوين روسي نضج گرفته مي تواند آثار نا بهنجاري براي مناسبات حقوقي بين الملل ايجاد كند چه با دگرگوني مرزهاي سياسي بدين سبك روابط و حقوق بين الملل با ترمي نوين مواجه خواهد شد در واقع مبناي حقوق بين الملل ارج نهادن به حفظ تماميت ارضي سرزمين مي باشد به وجهي كه مرزهاي سياسي حدالامكان دستخوش فرآيندهاي سياسي مابين دول گوناگون نگردد زيرا كه در غير اين صورت مسلما ً ثبات اقتصادي بين الملل كه نياز به آرامش سياسي درجهان دارد برهم خواهد خورد ودر نهايت امنيت جهاني معضلات نامشخصي را دربرابر خود خواهد داشت.مع الوصف عنايت داشته باشيد اگر فرانسوي زبانان بلژيك خواهان الحاق به كشور فرانسه شوند ويا آلماني زبانان سوئيس خواهان زندگي در سرزمين نژادي خود باشند!!!!

اين تنها دو نمونه غير محتمل هست كه هدف از ارائه آن متبادر كردن ذهن خوانندگان گرامي به شرايط نامتنوازني است كه در پس اين نوع ماجراجويي امكان تحقق پيدا خواهد نمود بنابراين به صلاح هم دو قطب شرق و غرب و البته امنيت جهاني است كه اين تلاطم مابين ايشان هرچه زودتر به اتمام خود نزديك گردد چه در غير اين صورت تحريمهاي اروپا و ايالات متحده عليه روسيه و عدم ارسال گاز روسيه به اروپا سرآغاز بحراني خواهد بود كه پاياني بر آن متصور نتوان بود حداقل در آينده اي نزديك.كوتاه سخن آنكه ما از ديد منافع ملي كشورمان نه مي توانيم خواهان تضعيف و اضمحلال روسيه در منطقه باشيم تاجاييكه متعاقب اين ضعف، جريانات واپسگرايي چون پان تركيسم و پان سلفيسم امكان بروز و ظهور يابند و نه البته خواهان قدرتگيري لگام گسيخته ايشان كه آرزوهاي ديرين پطر كبير دال بر شستشوي پوتين سرباز روس در آبهاي گرم خليج فارس نمود بارز آن مي باشد .

مسعود رضایی پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات خلیج فارس