بررسی سفرهای دیپلماتیک عربستان
تاریخ:۱۳۹۶/۰۱/۱۹
اندیشکده بروکینگز: بررسی سفرهای دیپلماتیک پادشاه و وزیرخارجه عربستان؛ همه علیه ایران متحد شوید!
عربستان پادشاه و وزیر خارجه خود را به یک سفر دیپلماتیک مهم فرستاده این سفر نقش راهبردی برای بهبود روابط دیپلماتیک راهبردی سعودی دارد. تور یک ماهه آسیایی ملک سلمان روز 1 شنبه شروع شد. این اولین دیدار پادشاه سعودی از اندونزی از زمان ملک فیصل در دهه 1970 و اولین دیدار پادشاه از ژاپن می باشد ...
اما این سفرها عمدتا خصوصی اند و بخش کمی از آن به دیپلماسی عمومی اختصاص پیدا می کند. ملک سلمان در این سفر بیشتر به دنبال اعمال نقش روشن تر است. همراهان او در این سفر به 1500 نفر می رسند. یکی از اهداف گفته نشده این سفر طولانی نمایش انعطاف پذیری و شادابی شخص پادشاه سعودی است. سلمان حدود 81 سال دارد و شایعاتی مبنی بر وخامت سلامت او به ویژه در مورد سلامت روانی اش وجود دارد. در نتیجه سفر او به این دلیل تا این اندازه طولانی در نظر گرفته شده که در هر یک از مقاصد سفر به اندازه کافی اقامت داشته باشد که آسیبی به سلامت او نخورد. زمان اقامت او در اندونزی 12 روز است و این شامل توقف کوتاهی در بالی هم می گردد.
اندونزی ، مالزی و برونئی از کشورهای مهم مسلمان هستند و همه اینها متحدان بالقوه عربستان در رقابت منطقه ای اش با ایران قلمداد می گردند. عربستانی ها از این ممالک درخواست کرده اند که به ائتلاف نظامی علیه ایران بپیوندند. این در حالی است که هدف ظاهری این ائتلاف مبارزه با تروریسم است. چین و ژاپن بازارهای مهم خرید نفت از سعودی محسوب می گردند. ایران نیز یکی از رقبای عربستان در این بازارها است که با برداشته شدن تحریم ها این رقابت ها جدی تر از پیش شد. ما میتوانیم انتظار داشته باشیم که توافق جدیدی بین عربستان و این کشورها طی این سفر منعقد گردد.
سفر اخیر عادل الجبیر وزیر خارجه سعودی به بغداد نیز از اهمیت بالایی برخوردار بود. این اولین سفر یک مقام عالی رتبه به عراق از دهه 1990 بود. آخرین دیدار در این سطح به سفر سفیر وقت عربستان در آمریکا به عراق در بهار 1990 برای میانجی گری جهت کاهش تنش های بین عراق و آمریکا مربوط می گردید. در تابستان آن سال صدام به کویت حمله کرد و عربستان را نیز تهدید به حمله نمود. 27 سال بعد حمله آمریکا به عراق اتفاق افتاد. ریاض قویا بر این باور است که تنها اثر حمله سال 2003 آمریکا به عراق افزایش نفوذ و قدرت ایران در میان شیعیان عراق بوده است و آنها را بر سر قدرت آورده است.
سالهای سال عربستانی ها از بازگشایی سفارت در عراق و ارسال سفیر به بغداد امتناع می کردند و نمی خواستند که به دولت متمایل به شیعیان در عراق مشروعیت ببخشند. زمانی که در نهایت سفیر عربستان به عراق اعزام شد تنها چند ماه بعد به واسطه اظهاراتش درباره نفوذ ایران در عراق فراخوانده شد. در نتیجه سفر اخیر عادل الجبیر به عراق از اهمیت بالایی برخوردار بود و نشان دهنده دگرگونی در استراتژی عربستان می باشد. الحبیر دیدارش را با حیدر عبادی مثبت ارزیابی دید و گفت که 2 کشور پذیرفته اند که برای جنگ با تروریسم با هم همکاری هایی داشته باشند.
سعودی ها به دنبال اهداف بسیاری در عراق اند. ایشان امیدوارند که با روابط بهتر با دولت حیدر عبادی در سطوح بالاتر تا حدی از سطح روابط ایران و نفوذ ایران را در این کشور تقلیل بدهند. سعودی بعید است که بتواند به اندازه ایران که دارای نفوذ فراوانی در میان شیعیان عراق است و البته در میان سیاست پیشگان و شبه نظامیان شیعه در این کشور از جایگاه بالایی برخوردار بوده، کسب نفوذ کند ولیکن در تلاش است تا حدودی نفوذ برای خویش داشته باشد. سفر عادل الجبیر به معنای نگاه واقع گرایانه نوین سعودی است.
اقلیت سنی مذهب در عراق کنترل کشور را در آینده نزدیک به دست نخواهند گرفت. چندین دهه است که عربستان واقعیت را در عراق نادیده گرفته بود و امروز بازگشت آنها به حقیقت گرایی اندکی دیر هنگام تلقی می گردد. نشست اتحادیه عرب در امان اردن یک نشست کلیدی برای سعودی است این کشور به دنبال اتحاد اعراب در برابر تندباد چالش هایی است که اعراب را در درون و بیرون از مرزهایشان در بر گرفته است. موفقیت این تور آسیایی و اتخاذ یک رویکرد منعطف تر در قبال عراق سنگ بنای نشست مهم اتحادیه عرب در امان اردن خواهد بود.
